İÇİNDEKİLER

  Girişte belirttiğim gibi; Vitruvius'un öğrenilmesi gerektiğini söylediği bilimleri Platon, Aristoteles ve Farabi'ye göre sıralayıp aynı zamanda zaman dizgisel olarak da sınıflandırmaya çalışacağım. Her ne kadar kesin çizgilerle ayırmak mümkün değilse de, felsefede zaman dizgisel olarak farklı dönemler incelenir. Birçok filozof farklı yaklaşımlar getirmişse de, klasik, genel kabul görmüş bir felsefe zaman dizgisi, Hegel'e göre Antik Yunan'da Thales ile başlar. (Felsefe Tarihi-Hegel) Ayrıca yine Hegel’e göre bilgi kendi gelişiminde izlendiğinde onun kendiliğinden kendini bir sistem olarak oluşturduğu görülecektir. (Acar 2016)
Tün insanlığın dünya üzerindeki serüvenini, dönem dönem, Hegel'in felsefesindeki bir bireyin olgunlaşması süreci dönemleri gibi incelersek, bir olgunlaşma serüveni olarak, bugünü anlayabilmek için sıralamaya çalışınca; insanlığın, bu tarihsel süreçte bireyin olgunlaşma süreci gibi 'Doğal Evre'den başlayarak bugün 'Tin Evresi'ne varmış olduğunu düşünüyorum. Hegel'e göre bireyin olgunlaşma sürecini 'Felsefede ve Eğitimde Yaparak Öğrenme' başlığı altında incelemiştim. (Coskun 2021) Yine Husserl'in (1859-1938) 'Kesin Bilim Olarak Felsefe' incelemesinde de, düşünsel ve bilimsel ilerleme, insanın düşünce dünyasında bir 'olgunluk' olarak da telafuz edilir.
Tarihselciliğin çökmekte olduğunu belirten Karl Popper'a göre; önce tarihe belirli bir bakış açısından bakmaya karar verilir; sonra da tarihteki bu görüş açısından geçerli olaylar betimlenir. Popper, bu bakış açısına, tarih anlayışı adını verir ve bir tarih anlayışına sahip olarak tarih yazmaya kalkışmak mümkün olabilir. Tarih okumaya başladığımız zaman oluşan bir ötekileştirme sorununa da çözüm olabilecek nitelikte; tüm insanlık tarihine ötekileştirmeden mümkün olabilecek bir bakış denemesi olarak da düşünebiliriz. Yaşadığımız zamanı anlayabilmek, zamanda yerimizi bulabilmek amacıyla tüm insanlığın bu ortak olgunlaşma sürecine genel bir çerçeve çizmeye çalışmak olarak da düşünülebilir. Yaşadığımız çağın bir 'bilgi çağı' olarak tanımlandığı düşünülürse, bilimle birlikte bir bilgi ve düşünce tarihi bakışı anlamlı görünüyor.		  
  Klasik (Genel Kabul Görmüş)Felsefe Zaman Dizgisel Dönemleri; Hegel'e Göre Bireyin gelişimideki Zaman Dizgisel Dönemler; Kendi zaman dizgisel dönemlerim Karl Otto Apel'in Felsefe Zaman Dizgisel Dönemleri (Hilmi Yavuz 2007) Samuels, Karl Otto Apel'in, Felsefe tarihini dönemselleştirirken felsefenin; Auguste Comte (1798-1857), pozitivizmde yine bir olgunlaşma olarak incelediği "Tarihi Toplumsal Evre" anlayışını "Üç Aşama Yasası" ile açıklar. Öte yandan Sinirbilim'de (NeuroScience) beynin beher bilgiyi üretme süreci beş aşamada gerçekleşiyorsa, (Türker Kılıç) ve bu aşamaların Hegel'de bireyin gelişimindeki zaman dizgisel dönemlere karşılık geldiği söylenebilirse; düşünceden bireysele, ardından toplumsala, her ölçekte aynı 'olgunlaşma' bakış açısının anlamlı olduğunu söyleyebilmek mümkün görünüyor.
   
  1. Antik Çağ Felsefesi MÖ 700- MÖ 300
  2. Helenistik Felsefe MÖ 300-MS 500
  3. Ortaçağ Felsefesi MS 500- 1453
  4. Rönesans 14. ve 16.Yüzyıl
  5. Yeniçağ Felsefesi 17.Yüzyıl ile başlar
  6. Modern Felsefe 19.Yüzyıl ile başlar

 

  
  1. Doğal Evre
  2. Duyumsama Evresi
  3. Anlama Evresi
  4. İstek Evresi
  5. Akıl Evresi
  6. Tin Evresi
  
  1. Helenistik Felsefe Öncesi Doğal Evre
  2. Helenistik Felsefe ile Duyumsama Evresi
  3. Ortaçağ'da Anlama Evresi
  4. Rönesans İstek Evresi
  5. Yeniçağ Akıl Evresi
  6. Modern ve Çağdaş Felsefe Tin Evresi
  
  1. Platon'dan(Helenistik) Descartes'a(Yeniçağ) kadar nesne ile;
  2. Descartes'tan(Yeniçağ) Kant'a(Modern) kadar bilinç ile;
  3. Kant sonrası modern felsefenin de Dil ve Ötekilik ile uğraştığına dikkati çektiğini söyler.
   Teolojik evre
Metafizik evre
Pozitif evre		   Merak/Sezgi
Farketme (Algılama)
Öğrenme
Anlama
Anlamlandırma

VITRUVIUS 'UN "Mimarlık Üzerine On Kitap"ta BELİRTTİĞİ MİMARIN ÖĞRENMESİ GEREKEN BİLİMLER:

WHAT THE ARCHITECT SHOULD LEARN: In Vitruvius's "De architectura (On architecture, published as Ten Books on Architecture)"
    PLATON ve ARİSTOTESLES'e GÖRE ÖĞRENME SÜRECİNDE BU BİLİMLERİN SINIFLANDIRILMASI;
Platon, deneysel hiç bir veri içermeyen, tamamen akılsal kavramlara ve onlar arasındaki tümdengelimli çıkarımlara dayanan disiplinleri bilim olarak kabul etmiştir. Bu bilimler sırasıyla aritmetik, geometri, astronomi, harmoni ve bütün bunların üzerinde olan diyalektiktir. (Platoncu anlayışta fikirler, gerçek anlamına geldiklerinden diyalektik, fikirlerin diyalektiğidir.) Fakat Aristoteles, Platon’un bilim anlayışının tam tersi yönünde bir yaklaşım sergilemiş, gözle görülür ve tikel olan, değişen ve olduğundan başka türlü olabilen şeyleri konu alan fizik, kimya, biyoloji gibi bilimleri gerçek bilimler olarak kabul etmiştir. Çünkü Platon için gerçekten var olan (ontoloji), uzay ve zamanın ötesinde, öznenin dışında, duyularla değil, yalnızca tinsel olarak anımsama yoluyla kavranabilen idealar iken, Aristoteles için gerçekten var olan, duyularımızla algıladığımız, şu diye gösterdiğimiz bireysel varlıklardır. (Eyüp Erdoğan 2009) Platon'un felsefi hazırlıktaki "dörtlü yolu", aritmetik, geometri, müzik ve astronomiyi, tüm söylemin dayandığı dilsel temel olan dilbilgisi, retorik ve mantığın başlangıçtaki "üçlü yolunu" takip edecek yüksek çalışmalar olarak ortaya koydu. Platon'un kurduğu Akademi ile başlayarak, onun üç ve dörtlü yolları seçkinlerin eğitiminde standart hale geldi. Bu model Romalılara ve Boethius aracılığıyla Batı'ya 'trivium' ve 'quadrivium' olarak aktarıldı.>>

Philolaus'un görüşlerini aktaran Platon, kozmosu düzenleyen aynı armoninin ruh ve bedeni yönettiğini söyler. Platon, Timaeus'unda ruhun ve evrenin her ikisinin de müzikten yapıldığını ileri sürer ve bu da neden ilkel kozmik armonilerden bu kadar etkilendiğimizi açıklar: Onlarda, kendi varlığımızı temellendiren aynı sayısal uyumları tanırız. Archytas Philolaus'un fikirlerini, kelimenin tam anlamıyla "öğrenilebilir şeyler" olan dört mathēmata olarak adlandırdığı şeyin temeli olarak aldı: astronomi, geometri, "sayılar" (aritmetik) ve müzik. Bu dördü birleşmiştir çünkü Archytas'ın görünür ve işitsel alemleri kastetmiş olabileceği "onların ilgisi, var olanın iki temel biçimiyle, yani kız kardeşlerle ilgilidir." Platon, Devlet'inde bu dördünü, algının gölgeli yanılsamalarından, "dünya" dediğimiz karanlık mağaranın ötesinde parlayan gerçekliğin tam ışığına doğru bir yolculuk olarak tasvir ettiği "felsefe" adını verdiği şeye götüren eğitimin merkezine yerleştirir. Bu arayış hem bedende hem de ruhta uyum gerektirir ve bunun için Platon mousikē ve gymnastikē'nin birleşik uygulamasını önerir; bu sadece akrobasi veya jimnastik değil aynı zamanda mousikē'nin hareket eden bedendeki canlı vücut bulmuş halidir. Eğitimin eş anlamlısı olarak “ritimlendirmek” ifadesini kullanıyor.(P. Pesic 2014)

Böylece, eğitimli kişilerin bu dört dersten oluşan birleşik bir müfredata tabi tutulması anlamında, Platon'dan yaklaşık on sekizinci yüzyıla kadar sürekli bir dörtlü araştırma dizisi uzanır. (P. Pesic 2014)
   

MİMARLIK

Architecture

KURAMSAL

Theoretical

KILGISAL (PRATİK )

Practical

UYGULAMALI

Applied

Kung Hut
Bir milyon yıl boyunca insanlar avcılık, yiyecek toplama ve balık tutma yoluyla yaşadılar. Bu avcı-toplayıcılara sonradan vahşi, barbar ve ilkel dendi. Zamanlarının % 40'ını avlanarak ve yiyecek toplayarak, geri kalanını sosyalleşerek, dans ederek, yemek pişirerek ve dinlenerek geçiriyorlardı.İlk mimari kulübeler, içinde yaşamak için değil, daha çok dışarıda yaşadıkları için depo idi. MÖ 25000-15000 buz çağında insan küresel bir fenomenle karşı karşıya kaldı: buz çağının aşırı soğuğu. Bu yüzden uzun bir mağara yaşamından sonra evler ve tekneler inşa etmek için ahşap kullanmaya başladılar. (A Global History of Architecture)
   

FARABİ'ye GÖRE BU BİLİMLERİN ÖĞRENİLMESİ İÇİN İZLENMESİ GERKEN SIRA;

  
     Her ne kadar Farabi 'Bilimlerin Sınıflandırılması' adlı incelemesinde aşağıdaki sıralamayı ilk olarak dil öğrenmekle başlatmışsa da ben burada Hegel'in Diyalektik felsefesine göre bir çerçeve ve zamansal bir inceleme oluşturabilmek için Apriori (deneyim öncesi) bilginin Felsefede, Aposteriori (deneyim sonrası) bilginin, aşağıdaki dizine göre diğer bilimlerle oluştuk/olgunlaştıktan sonra, en son Mimarlık'ta yaşanan bir sosyal gerçeklik halini aldığı varsayımı ile dizinime Felsefe ile başlıyorum.  
    THE ORDER TO BE FOLLOWED FOR THE EDUCATION OF THE SCIENCES ACCORDING TO AL-FARABI;  
     

FELSEFE

Philosophy

MATEMATİK

Mathematics

ASTRONOMİ

Astronomy

SANAT - MÜZİK

Art and Music

UYGULAMALI BİLİMLER

Applied Sciences
Felsefe, erdemlerin öğrenilmesi ve aklın doğruya, iyiye ve güzele yönelebilmesi. Önce soyut düşünme ve sonrasında geometri ile mantıklı düşünme. Varlıkların devindiği sistemi ve düzeni anlama ve bu düzen içersinde kendi yerini idrak edebilme.

İfade ve iletişim.

 Uygulama
FELSEFE ARİTMETİK GEOMETRİ ASTRONOMİ SANAT - MÜZİK FİZİK BİYOLOJİ MİMARLIK